Կենսաթոշակային նոր համակարգի ներդրում` զրոյական վստահության պայմաններում

2014 թ. հունվարի 1-ից 40 տարին բոլորող ՀՀ քաղաքացիները պետք է ընտրեն իրենց կենսաթոշակային ֆոնդի կառավարչին, ովքեր էլ պետք է կառավարեն աշխատող քաղաքացիների պարտադիր մուծած գումարները: Հայաստանում գրանցված է 1974 թ. հունվարի 1-ին և դրանից հետո ծնված շուրջ 270 հազար աշխատող: Գոնե մեր շրջապատում անցկացված հարցումները չհայտնաբերեցին գեթ մեկ աշխատողի, ով ընտրել է իր կառավարչին ու ֆոնդերը: Վերջիններս ընտրությունը կթողնեն ավտոմատ համակարգին:
Յուրաքանչյուր կառավարիչ առաջարկում է 3 ֆոնդ` կայուն եկամտային, պահպանողական և հավասարակշռված: Եթե քաղաքացին չի ընտրում իր կառավարչին, ապա ծրագիրն ինքն ավտոմատ կերպով ընտրում է կառավարիչներից մեկին:
Իսկ ովքե՞ր են կառավարիչները: Դրանք երկուսն են. առաջինի հիմնադիրներն են ավստրիական C-QUADRAT Investment AG և գերմանական Talanx Asset Management GmbH ընկերությունները, երկրորդ կառավարչի հիմնադիրն է Amundi Society General և Credit Agricole համատեղ ձեռնարկությունը:
Գրեթե 10 տարի քննարկվում է կուտակային կենսաթոշակային համակարգին անցնելու հարցը: Կուտակային կենսաթոշակային համակարգի կամավոր սկզբունքը չգործեց, փոխարենը հասարակության մեջ սկիզբ առան ժողովրդագրական խնդիրներ` բնակչության ծերացում, ծնելության նվազում, արտագաղթ և այլն, որոնք հանգեցրին պարտադիր բաղադրիչի կիրառմանը: Հայաստանում այսօր կա շուրջ 500 հազար թոշակառու, և մեկ թոշակառուին բաժին է հասնում մեկ աշխատող: Ստացվում է, որ աշխատող քաղաքացիները չեն կարող կրել թոշակառուներին պահելու բեռը, ուստի փորձ է արվում լուծումներ գտնել: Որոշ երկրներում նման պարագայում բարձրացնում են հարկային բեռը կամ հետաձգում են կենսաթոշակային տարիքը, ինչպես, օրինակ, Գերմանիայում. կենսաթոշակային տարիքն այստեղ 67-ն է: Ամեն երկիր խնդիրը լուծելու համար հանրային կոնսենսուսի միջոցով իրեն հարմար լուծումներ է գտնում: Հայաստանում, փաստորեն, դա պարտադիր կուտակային համակարգի ներդրումն է: Հարցն այն է, որ կրթաթոշակային համակարգի և ընդհանրապես երկրի նկատմամբ վստահություն գոյություն չունի, ինչը դառնում է բազում դժգոհությունների առարկա: Բացի այդ, քաղաքացիները չունեն համապատասխան ֆինանսական գրագիտություն, որպեսզի գլուխ հանեն բավականին խրթին համակարգից: Հանրության իրազեկման հարցը նույնպես բաց է:
Գործում է 114 թեժ գիծը (մարզերի համար` 0 8000 114), և զանգահարելով` օպերատորից տեղեկացանք, որ թեժ գծին դիմողները բավականին շատ են: Զանգում են թե՛ գործատուները, թե՛ քաղաքացիները: Հիմնականում հետաքրքրվում են կառավարիչներից, ֆոնդերի ընտրությունից, հարցնում, թե ինչ դերակատարություն կարող է ունենալ անձն իր կուտակային ակտիվների կառավարման գործում և այլն: Օպերատորը նաև վստահեցրեց, որ իրենք միայն պատասխանում են հետաքրքրող հարցերին և իրավունք չունեն ուղղորդելու քաղաքացիներին: Թեժ գծին զանգահարած բազմաթիվ քաղաքացիներ էլ պնդում են, որ շատ հարցեր, այնուամենայնիվ, մնում են չճշտված: Իրականում աշխատավարձի ոչ թե 5 տոկոսն է պահվում, այլ 6 տոկոսից ավելին, դեռևս ոչ ոք չգիտե, թե, ասենք, մի 30 տարի անց որքան է կազմելու իր կենսաթոշակը, որքանով են ապահովագրված կենսաթոշակային կուտակումները, որոնք են երաշխիքները, թե դրանք չեն փոշիանա: Եվ եթե անգամ այդ երաշխիքները փաստաթղթային տեսք ունեն, ապա միևնույն է, դրանց ոչ ոք չի հավատում:
Նշենք, որ կենսաթոշակային ֆոնդ և ֆոնդի կառավարիչ կարելի է ընտրել «Իմ հաշիվը» ինտերնետային էջի և հաշվի օպերատորների միջոցով: Այս պահի դրությամբ հաշվի օպերատոր ընկերություններն են «Արարատբանկը», «Արդշինինվեստբանկը», «Հայբիզնեսբանկը», «Հայփոստը», «ՎՏԲ-Հայաստանբանկը» և «ԷՅՉ-ԷՍ-ԲԻ-ՍԻ Բանկ Հայաստանը»:

Լիլիթ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• «451° ըստ Ֆարենհայթի»
• ՈՒրիշ տեղ չկա՞ր
• «24 ժամ ե­ղել ենք տար­բեր զեն­քե­րի հրե­տա­կոծ­ման տակ»
• «Ադր­բե­ջա­նը, Թուր­քիան ու ֆոս­ֆո­րա­յին զենքն Ադր­բե­ջա­նին մա­տա­կա­րա­րող­նե­րը պետք է պա­տաս­խան տան դա­տա­րա­նի ա­ռաջ»
• «Մեր բո­լո­րի ճա­կա­տա­գի­րը սահ­մա­նին կանգ­նած հայ զին­վո­րա­կա­նի ձեռ­քում է»
• Կա­րե­նին անհ­նար էր չհար­գել, նույ­նիսկ հա­կա­ռա­կորդ­նե­րը նրան ըն­դու­նում էին որ­պես լե­գենդ, որ­պես ժայռ, որ­պես հե­ղի­նա­կու­թ­յուն
• Եկե­ղե­ցին գո­յութ­յուն ու­նի 2000 տա­րի և գո­նե ա­ռա­ջի­կա 2000 տար­վա հա­մար պետք է ա­պա­հո­վի ե­կող սե­րունդ­նե­րի հոգևոր կա­րիք­նե­րը
• «Լճա­շեն­ցի­նե­րի միա­վոր­ման» դռ­նե­րը բաց են բո­լոր լճա­շեն­ցի­նե­րի առջև
• «Ար­տա­կարգ դրու­թ­յու­նը կանց­նի, բայց բո­լոր ծնող­նե­րի, ա­շա­կերտ­նե­րի, ու­սու­ցիչ­նե­րի հա­մար կմ­նա մի շատ լավ նո­րա­մու­ծու­թ­յուն՝ հե­ռա­վար ու­սու­ցու­մը»
• «ՌԴ-ն կա­րող է գնալ հա­րա­բե­րու­թ­յուն­նե­րի վատ­թա­րաց­ման ճա­նա­պար­հով, ե­թե Թուր­քիան շա­րու­նա­կի ազ­դե­ցու­թ­յան գո­տին ընդ­լայ­նե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թ­յու­նը»
• «Ռա­յա­նէյր»-ը հա­տուկ սպա­սար­կում է ի­րա­կա­նաց­նում
• Յա­կուտս­կի հայ­կա­կան կի­րակ­նօ­ր­յա դպ­րո­ցի սա­նե­րը նշե­ցին Ա­մա­նո­րը
• «Հա­յաս­տա­նը եր­գող ժայ­ռե­րի եր­կիր է, և ես ե­րա­զանք ու­նեմ նվա­գելու այդ ժայ­ռե­րի մեջ»
• Նպա­տա­կը դիր­քա­պահ զին­վո­րի անվ­տան­գու­թ­յունն է
• «Ադր­բե­ջա­նում պետք է տե­ղի ու­նե­նա հա­մա­կար­գա­յին փո­փո­խու­թ­յուն, որ­պես­զի կա­ռու­ցո­ղա­կան երկ­խո­սու­թ­յուն ակն­կա­լենք»
• Յակուտսկի հայերն ակտիվ մասնակցություն են ունենում եկեղեցական բոլոր տոներին
• Ստամբուլում հաղթանակ է տարել ընդդիմությունը. ի՞նչ կանի Էրդողանը
• Քրիստոնեական և հոգևոր գիտելիքների ճիշտ ուղղորդում դասընթացի միջոցով
• «Ինձ համար Արամ Իլյիչը սրբություն է»
• «ԱԳՆ-ն պետք է ավելի շատ կենտրոնանա հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման, քան Ցեղասպանության ճանաչման խնդրի վրա»

Մեկնաբանություններ